Agenda actueel | Agenda archief
‘Voorbij de interreligieuze dialoog?’ – Conferentie over 50 Nostra Aetate
Een inspirerend voorbeeld van interreligieuze dialoog vormt het tweegesprek tussen paus Franciscus (toen nog kardinaal) met zijn Joodse vriend rabbijn Abraham Skorka van Rio de Janeiro. In Nederland uitgegeven onder de titel ‘Hemel en aarde‘. Beide leidsmannen laten zien dat dialoog niet enkel bestaat in spreken met elkaar, maar vooral in leven met elkaar.
Met dit initiatief belichaamt de paus de visie van de katholieke kerk op de verhouding tussen aanhangers van verschillende religies, waarvan de grondbeginselen precies vijftig jaar geleden zijn geformuleerd in het conciliedocument Nostra Aetate. Dit document markeerde een omslag in het denken over ‘de ander’. Nadruk ligt daarbij op datgene wat gelovigen van verschillende religies met elkaar verbindt, in plaats van wat hen van elkaar scheidt. Het document onderstreepte bovendien het belang van het fundamentele recht op godsdienstvrijheid.
Vijftig jaar na dato rijst de vraag of we met een dergelijke visie op interreligieuze dialoog nog uit de voeten kunnen. Nu de wereld meer dan ooit in brand staat is religie zelf onder vuur komen te liggen. Religie en geweld vormen een explosief mengsel. In de opinie van veel postmoderne burgers staat ‘religie’ gelijk aan geweld, onderdrukking en discriminatie. Heftige emoties voeden de al dan niet realistische angst voor ‘de ander’, ook onder gelovigen zelf. Komt daarmee een einde aan de dialoog?
Tegen deze achtergrond organiseert de Katholieke Raad voor Kerk & Jodendom/KRI, samen met Luce / CRC en Tilburg School of Catholic Theology, een conferentie onder de titel ‘Voorbij de interreligieuze dialoog?’ Medewerking verlenen Gerard Rouwhorst, Marcel Poorthuis, Marianne Moyaert en anderen. In de middag vindt tevens de Kardinaal Willebrandslezing plaats, dit jaar verzorgd door rabbijn Ron Kronish, oprichter en directeur van de Interreligious Coordination Council in Israel. Het bijwonen van de Willebrandslezing (om 15.00 uur) is gratis.
Praktische gegevens:
Datum: 28 oktober 2015, 10.30 tot 16.45 uur
Locatie: Utrecht, Nieuwegracht 61 (conferentie), Catharijneconvent (lezing)
Kosten: € 25 incl. lunch; VAK-leden, studenten/medewerkers TST en Fontys gratis
Opgave: (incl. betaling) via deze webpagina.
—————————————————————————————————————————————–
Goois Van Praag Leerhuis over ‘Vergeving’
Niemand, zelfs God niet, kan vergeven wat ik mijn naaste heb misdaan. Alleen het slachtoffer zelf heeft het recht om aan te geven of en wanneer er sprake kan zijn van vergeving.
Met deze uitspraak van de Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas begint de inleiding van Marcel Poorthuis in het boekje Vergeving van het onvergeeflijke over de Talmoedlezing Jegens de ander, van Levinas.
Op acht avonden buigen we ons het komend seizoen in het Goois Van Praag Leerhuis aan de hand van dit boek over het actuele vraagstuk van vergeving, kwaad en verzoening. Wie mag/kan er vergeven? Moet het slachtoffer altijd vergeving schenken? Kun je vergeving weigeren? Wat, als jou vergeving geweigerd wordt? Wat zegt de Bijbel (O.T en N.T.) hierover? Wat leren ons de Talmoed en Misjna? En uiteraard besteden we in dit verband aandacht aan Jom Kippoer, Grote Verzoendag.
De inleiders op vier van de avonden zijn Marcel Poorthuis die Levinas inleidt en becommentarieert; Leo Mock, die ons zal begeleiden bij de gedeelten uit de Babylonische Talmoed Yoma, die Levinas aanhaalt in zijn Talmoedlezing en Marcus van Loopik, die met ons zal nadenken over vergeving mede aan de hand van de Hilchot Tesjoewa (de regels van boete en berouw) van Maimonides. Op de tussenliggende drie avonden bereiden wij ons voor aan de hand van passende literatuur, onder andere door het lezen en bespreken van het boek De Zonnebloem van Simon Wiesenthal.
Praktische gegevens:
Data: donderdagen 29 okt., 12 en 26 nov., 10 dec. 2015 , 21 jan., 4 en 18 febr. en 4 mrt. 2016.
Tijd: 20.00 tot 22.00 uur.
Plaats: Nassaulaan 22 in Hilversum.
Meer informatie: https://gooisvanpraagleerhuis.wordpress.com
—————————————————————————————————————————————–
Symposium Joden en Christenen in het Middeleeuwse Christendom
Op woensdag 20 mei 2015 om 14.15 uur promoveert drs. Syds Wiersma op een proefschrift getiteld Pearls in a Dunghill. The anti-Jewish writings of Raymond Martin o.p. (ca. 1220 – ca. 1285).
Bij gelegenheid van deze promotie organiseert het Thomas Instituut van de Tilburg School of Catholic Theology op dezelfde dag in de ochtend een symposium.
Programma
10.00 – 10.30 Inloop (Koffie & Thee)
10.30 – 11.00 (Jewish life in Medieval Western Christendom)
11.00 – 11.30 Anna Sapir Abulafia Gratian and the Jews
11.30 – 11.50 Pauze
11.50 – 12.10 Herwi Rikhof Martini’s contribution to the theology of the Trinity
12.10 – 12.30 Marcel Poorthuis Martini’s vision on Scripture
12.30 – 13.00 Discussie, geleid door Judith Frishman
Praktische gegevens:
Datum: 20 mei
Locatie: zaal CZ 109 in Cobbenhagen Building, campus UvT
Deelname gratis
—————————————————————————————————————————————–
Gezamenlijke lezing VGSU en NSU
Fundamentalisme. Een woord met een nare bijsmaak. Het wordt geassocieerd met vijandigheid of zelfs bekrompenheid. Kennen wij als christenen dit ‘extremisme’?
Woensdag 6 mei 2015 zal professor Marcel Poorthuis spreken over dit christenfundamentalisme en komt ook het moslimfundamentalisme aan bod.
NSU en VGSU nodigen u van harte uit deze lezing bij te wonen in de Senaatszaal van het Academiegebouw. Om 19.30 is de inloop, om 20.00 start de lezing.
—————————————————————————————————————————————–
Maandag 13 april: Romeinen, een brief apart
Sinds de Reformatie wordt Romeinen gelezen als standaard-samenvatting van Paulus’ theologie. Rom 1-8 wordt dan het “dogmatische hoofddeel”, 9-11 een speciaal hoofdstuk over de predestinatie, en 12-15 een praktisch-parenetisch gedeelte. Twee belangrijke (protestantse) exegeten hebben hier een fundamentele correctie voorgesteld. Romeinen blijkt niet “standaard” te zijn, maar juist een uitzonderlijk geval onder Paulus’ brieven.
Stijl, opbouw en mogelijk doel van de brief.
De benadering van Augustinus, Luther en Melanchthon.
F.C. Baur: Rom 9-11 is de kern van de brief, die over de plaats van de joden in de kerk gaat (wat Baur negatief uitlegde).
K. Stendahl, teruggrijpend op Baur: Romeinen gaat over de concrete verhouding van joden en niet-joden in de kerk. De “wet” is daarbij geen theologische categorie, maar een praktische vraag.
Romeinen en de situatie in Judea, Klein-Azië en Rome ca. 58 n. Chr.
—————————————————————————————————————————————–
Start jubileumjaar 50 jaar Nostra aetate
In 2015 is het vijftig jaar geleden dat het Tweede Vaticaans Concilie Nostra aetate aannam, de verklaring over de relatie van de Rooms-Katholieke Kerk tot de niet-christelijke godsdiensten. Deze verklaring vormde met name een ommekeer in de verhouding met het Jodendom. Bij die positieve veranderingen wil de RK kerk in Nederland rond de jaarlijkse Dag van het Jodendom graag stilstaan.
Wij nodigen u daarom van harte uit voor een bijeenkomst in de sjoel en de gemeenschapsruimte van de Liberaal-Joodse Gemeente Rotterdam rond het thema: 50 jaar Nostra aetate: verbondenheid, verscheidenheid, vrede.
Tijdens deze bijeenkomst zal professor Marcel Poorthuis (Tilburg University) terugblikken op 50 jaar katholiek-joodse dialoog en voortuitblikken op de toekomst. Drs. Leo Mock, docent judaïca, zal een joodse visie geven op deze ontwikkelingen. Marjan Gijbers, identiteitsbegeleider voor het katholieke basisonderwijs in Rotterdam, vertelt over haar ervaringen met de joods-christelijke dialoog . De muzikale bijdrage wordt verzorgd door Hannah Verhulst, chazan van LJG Rotterdam, en sopraan en cantor Sonja Roskamp.
Praktische gegevens:
Datum: 15 januari 2015
Tijd: 15.00-17.30 uur
Locatie: Sjoel en gemeenschapsruimte Liberaal Joodse Gemeente Rotterdam,
Mozartlaan 99, Rotterdam (aanmelding vooraf noodzakelijk via: C.vanStraaten@rkk.nl of 030 2326925)
—————————————————————————————————————————————–
Jaarlijkse Martinuslezing: Sint Maarten en onze geefcultuur
Sint Maarten scheurde zijn mantel in tweeën, maar wist hij dat hij een goede daad ging doen? Onze kijk op geven en ontvangen onthult wie wij eigenlijk zijn. Op zondag 9 november om 14.00 uur geeft prof. dr. Marcel Poorthuis, hoogleraar interreligieuze dialoog, de lezing ‘Sint Maarten en onze geefcultuur’.
Praktische gegevens:
Datum: 9 november 2014
Tijd: 14:00
Locatie: Tilburg School of Catholic Theology (TST), St Martinushuis, Nieuwegracht 65 te Utrecht.
—————————————————————————————————————————————–
Studiebijeenkomst: De verlegenheid van religies
Antisemitisme en islamfobie groeien in Nederland. Bieden overheid en samenleving wel voldoende ruimte voor religies? Een studiebijeenkomst van het Cairo-overleg. De veiligheid van religieuze gebouwen en van personen is een toenemend punt van zorg in Nederland. Er zijn openlijk vormen van discriminatie, antisemitisme en islamofobie. Bieden overheid en samenleving wel voldoende ruimte voor religies, is de beeldvorming rondom religies wel evenwichtig genoeg? En waarom lukt het religies niet om aan de samenleving duidelijk te maken dat het hen gaat om respect voor mens, dier en natuur, voor het ‘heilige’?
Rond deze vragen organiseert het Cairo-overleg een studiebijenkomst met als thema ‘De verlegenheid van religies’. Hoofdsprekers zijn prof. dr. Marcel Poorthuis en minister Asscher. Ook zullen vertegenwoordigers van de verschillende religies hun visie geven.
Praktische gegevens:
Datum: 27 augustus 2014
Tijd: 13:30 – 16:45
Locatie: Joods Cultureel Centrum Amsterdam, Van der Boechorststraat 26, 1081 BT Amsterdam.
Meer informatie en aanmelden: Jan Post Hospers (coördinator van het Cairo-overleg): j.posthospers@pkn.nl
—————————————————————————————————————————————–
Symposium: ‘Apocalyps, ondergang als katharsis’
Vanouds is in kunst en literatuur een apocalyptische stemming verbeeld, verwoord of verklankt. Maar: hoe komt de hedendaagse apocalyptische stemming zoals wij die vanaf de jaren ’60 kennen tot uitdrukking in verschillende kunstvormen? De PThU, VU, faculteit Godgeleerheid en Figura Divina (collectief voor kunst en religie) organiseren een symposium rondom religie en kunst getiteld: ‘Apocalyps, ondergang als katharsis’.
Figura Divina is een collectief van hoogleraren van verschillende universiteiten in Nederland. Zij vragen aandacht voor de wisselwerking tussen religie en kunst. Dat doen zij door het organiseren van symposia en het uitgeven van boeken waarin thema’s rondom religie en kunst aan de orde komen.
Praktische gegevens:
Datum: 21 maart 2014
Tijd: 10:00-16:30
Kosten: €15,-
Locatie: Grote zaal PThU
Meer informatie: klik hier
—————————————————————————————————————————————–
Annual Lecture Christianity and Society
You are kindly invited to the 2014 Annual Lecture Christianity and Society. Prof. dr. Mona Siddiqui, who is professor of Islamic theology at the University of Edinburgh, will deliver the lecture this year. Hers is one of the foremost voices from Islamic side in interreligious encounters in Great Britain. She is frequently seen on television to give her opinion on a broad range of topics such as discrimination, Islamic law and Interfaith encounter. She has held the chair of Islam and Citizenship at the Tilburg School of Catholic Theology since 2010. The 2014 Annual lecture will be her last activity in the Netherlands. To underline this moment, the topic chosen is both highly challenging and extremely sensitive: Islamic views of Jesus.
Praktische gegevens:
Datum: 20 februari 2014
Tijd: 13:30-17:00
Kosten: geen
Locatie: Dante-building room DZ-02, Tilburg University, Tilburg, The Netherlands
—————————————————————————————————————————————–
Boekpresentatie Compassie in Amsterdam met Marcel Poorthuis
Amsterdam is een prachtige stad met veel bijzondere, zeer verschillende, inwoners. Maar Amsterdam ervaart ook: met individualisme alleen redden we het niet. Veel van die verschillende mensen èn organisaties delen in empathie en compassie een inspiratiebron. Van hieruit creëren zij waardevolle nieuwe initiatieven en zoeken ze naar oplossingen voor wat schuurt en splijt.
In de bundel De Ander, verhalen over compassie in Amsterdam laten 50 mensen in woord en beeld zien hoe empathie & compassie concreet vertaald worden in hun dagelijks werk voor de stad. Hierbij gaat het om nieuwe en verrassende initiatieven, maar ook om mensen en organisaties die hun sporen al heel lang hebben verdiend. Filosoof Joke Hermsen, journalist Eva Hoeke en hoogleraar André van der Braak schreven een column voor dit bijzondere boek. Tegelijkertijd met de bundel zijn ook video’s met Amsterdamse jongeren over compassie gemaakt door Tariq Khan.
Op 12 december bieden we de bundel met veel plezier en trots aan aan wethouder Van Es. Marcel Poorthuis spreekt een lezing over Levinas uit en singer-songwriter Sjors van der Panne treedt op.
Praktische gegevens:
Datum: 12 december 2013
Tijd: 14:30-16:30
Locatie: Mozes & Aäronkerk, Amsterdam
—————————————————————————————————————————————–
Sofie van Leer en haar betekenis voor de toenadering van joden en christenen
Op donderdag 7 november houdt prof. dr. M.J.H.M. (Marcel) Poorthuis een lezing over Sofie (Francisca) van Leer (1892-1953). Zij was een joodse vrouw, die in 1919 katholiek werd. Zij heeft een grote rol gespeeld bij de joods-christelijke toenadering en samenwerking in de twintigste eeuw. Haar persoonlijk religieuze ontwikkeling is ook nu nog inspirerend. Marcel Poorthuis heeft zich in haar levensloop en gedachtengoed verdiept. Samen met Theo Salemink heeft hij haar biografie bestudeerd en beschreven. U bent van harte welkom bij de lezing over deze bijzondere vrouw.
De avond wordt georganiseerd door de pastoraatsgroep van de Geloofsgemeenschap St. Petrus’banden in Driebergen, onderdeel van de r.-k. parochie St. Maarten, en de Werkgroep Kerk en Israël vanuit de Raad van Kerken in Driebergen.
Praktische gegevens:
Datum: 7 november 2013
Tijd: 20.00-22.00
Kosten: € 6,-
Locatie: Petrus en Pauluszaal, Rijsenburgselaan 4, Driebergen
Meer informatie: 0343 512491 (Rob Steinbuch) en 512047 (Lia Heemstra).
—————————————————————————————————————————————–
Open collegeavond Prof.dr.Marcel Poorthuis: Hoeveel geloof is nodig voor interreligieuze dialoog?
De belangstelling voor religie is onverminderd. Islam, jodendom, christendom, boeddhisme, maar ook New Age en andere spirituele stromingen trekken volksstammen mensen aan. De vraag doet zich voor welke identiteit dit alles oplevert. Hoe open is deze spirituele openheid e. Wat betekent deze ontwikkeling voor de dialoog tussen de godsdiensten? Gaat dat steeds beter of is het hele idee van dialoog volstrekt verouderd?
Programma:
17.00 – 19.00 uur Open huis voor geïnteresseerden in een studie theologie
19.00 – 19.30 uur Koffie voor de sprekers en VIP Nieuwegracht 65
19.30 – 21.00 uur Publiekslezing in het Bonifaciushuis of de Kathedraal
Praktische informatie:
Datum en aanvang: 15 mei 2014 17:00
Locatie: Collegezaal Bonifaciushuis
—————————————————————————————————————————————–
Blik op het Oosten
Hoe is het Oosten de afgelopen 150 jaar in Nederland gezien? En hoever staat het beeld dat we hebben af van de werkelijkheid? Met schrijver Kader Abdolah, dr. Johan Goud (Religie en Zingeving, UU), programmamaker Michael Schaap (De Hokjesman) en prof. Marcel Poorthuis (Bijbelwetenschappen en Kerkgeschiedenis, UvT).
Lezing georganiseerd door Studium Generale van de Universiteit Utrecht.
Praktische informatie:
Datum: 8 oktober 2013
Aanvang: 20.00 tot 21.30 uur
Locatie: Aula van het Academiegebouw
—————————————————————————————————————————————–
Geestelijke weerbaarheid tussen humanisme en religie
Het J.P. van Praag Instituut voor onderzoek naar de geschiedenis van het humanisme
organiseert samen met de Tilburg School of Theology een studiedag voor staf, studenten en andere geïnteresseerden over ‘geestelijke weerbaarheid tussen humanisme en religie’. In aansluiting op een eerdere succesvolle bijeenkomst tussen beide onderzoekscentra wordt nu ingegaan op dit belangrijk en actueel thema
Op de studiedag zal het concept geestelijke weerbaarheid vanuit historische, humanistieke en theologische visies benaderd worden. Gezocht wordt naar verdere ontwikkeling van het humanisme, vanuit de verwachting dat deze de geestelijke weerbaarheid van mensen kan bevorderen die vandaag nodig is.
In deze bijeenkomst worden door stafleden korte inleidingen gegeven, waarna er aansluitend ruime gelegenheid voor studenten, staf en andere belangstellenden zal zijn om aan de discussie deel te nemen.
Praktische informatie
Datum: 28 juni 2013
Aanvang: 10.00u
Locatie: Kromme Nieuwegracht 29, Utrecht (Universiteit voor Humanistiek)
Kosten: Gratis, maar aanmelden noodzakelijk (klik hier)
—————————————————————————————————————————————–
Op zoek naar een zuivere bron. Het vroege christendom als inspiratie
Op zaterdag 15 juni organiseren Tilburg School of Catholic Theology & Faculteit der Godgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam gezamenlijk een publiekssymposium over de wijze waarop in verschillende tradities de vroege kerk heeft doorgewerkt als inspiratiebron en als richtlijn van gelovig leven.
Tijdens het ochtendprogramma staat de receptie van de vroege kerk in verschillende theologische tradities centraal. Het middagprogramma gaat over de verbeelding van de eerste christenen in de kunst.
Programma
Beelden van het vroege christendom
10.00 – 10.30 uur Prof. dr. Gerard Rouwhorst: Gouden tijdperk of zondeval?
10.30 – 10.45 uur Vragen en discussie
10.45 – 11.00 uur koffie/thee
De betekenis van de kerkvaders voor de theologie
11.00 – 11.20 uur Dr. Aza Goudriaan (protestants perspectief)
11.20 – 11.40 uur Prof. dr. Paul van Geest (rooms-katholiek perspectief)
11.40 – 12.00 uur Dr. Michael Bakker (orthodox perspectief)
12.00 – 12.30 uur Paneldiscussie
12.30 – 13.45 uur Lunch
De verbeelding van de vroege kerk in de kunst
13.45 – 14.45 uur Drs. Frank Bosman en prof. dr. Marcel Poorthuis
(Filmfragmenten met commentaar)
14.45 – 15.15 uur Creatieve afsluiting
15.15 – 16.00 uur Ontmoeting/drankje
Praktische gegevens
Datum & Tijd: Zaterdag 15 juni van 10.00 – 16.00 uur
Locatie: Museum Catharijneconvent, Lange Nieuwstraat 38, Utrecht
Kosten: 12,50 euro (inclusief koffie, thee en lunch)
Registratie: Graag vóór 8 juni via het secretariaat van de Tilburg School of Catholic Theology (email: bureautst@uvt.nl; tel. 013 4663800)
Betaling: Graag vóór 8 juni 12,50 euro overmaken naar rekeningnummer 56.94.75.457 (ABN Amro), t.n.v. Universiteit van Tilburg, Financiële administratie, Postbus 80101, 3508 TC Utrecht, Onder vermelding van: 7010.1011.
—————————————————————————————————————————————–
VKJP Congres ‘Niemand is geboren om alleen te zijn’
Congres over fundamentele vragen rond relaties en de intrinsieke meerwaarde en kwaliteit ervan. Vier gerenommeerde sprekers met verschillende achtergronden belichten vanuit hun perspectief deze vragen.
Om te beginnen zal Marcel Poorthuis bespreken wat filosofen en met name Levinas geschreven hebben over de relatie met de ander. Daarna zal Frans de Waal, bekend van onderzoek naar empathie bij mensapen, vertellen over zijn onderzoek. Ook dieren kennen empathie en sympathie. Sterker nog: er zijn veel aanwijzingen dat primaten zelfs een Theory of Mind ontwikkelen. Tot slot bespreekt Robert Abraham verschillende soorten objectrelaties, zoals beschreven in het door hem ontworpen Psychoanalytisch Ontwikkelingsprofiel.
De middag is gewijd aan de therapeutische methoden en technieken die er zijn er om relaties te verbeteren en te herstellen. In workshops en kleine lezingen. wordt stil gestaan bij behandelingen die zich richten op het bevorderen van diverse soorten relaties (o.m. ouder-kind, gezinnen, partner, leeftijdgenoten, pleegkind-pleegouder).
Praktische informatie
Datum: 23 mei 2013
Organisator: Vereniging voor Kinder- en Jeugdpsychotherapie Locatie Woudschoten, Zeist
Sprekers: M. Poorthuis, F.de Waal, R. Abraham, M. van Aken, e.a.
Accreditatie wordt aangevraagd bij FGZP, NVvP en VGCt
Prijs: € 230,- (vóór 1 mei) / € 255,-
—————————————————————————————————————————————–
Marcel Poorthuis over Emmanuel Levinas
De Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas heeft sterk de nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid voor de ander. Zo zeer zelfs dat crictici wel spreken van een obsessie door de ander, alsof je, ontwakend op de middenstip van een stadion, tienduizenden gezichten naar jou ziet staren. Waar blijft bij Levinas de ‘zorg voor jezelf’? Is wellicht de lectuur van Levinas in Nederland sterk gestempeld door een rigoristische mensvisie, waarin voor genieten en in de zon zitten weinig plaats blijft? Reden om Levinas nog eens te herlezen en te ondervragen aangaande genieten, zorg voor jezelf en zorg voor de ander.
Praktische informatie
Datum: 15 mei
Aanvang: 20.00u
—————————————————————————————————————————————–
14 mei herdenking Rotterdam 2013
Op 14 mei herdenkt Rotterdam het bombardement dat in 1940 de binnenstad verwoestte. Op deze dag staan diverse interessante activiteiten op het programma, waaronder verschillende herdenkingsbijeenkomsten.
Deel van het programma:
12.00 -12.45 Laurenskerk: Gedachtenisbijeenkomst, thema herdenken in de joodse traditie m.m.v. Marcel Poorthuis en Klezmer-muziek. Aansluitend om 12.45 uur wandeling naar Plein 1940
Praktische gegeven:
Datum: 14 mei
Aanvang: 10.00u
Locatie: start bij Monument Statenweg
Meer informatie: klik hier
—————————————————————————————————————————————–
Proefcollege: ‘Christianity in Dialogue with the World Religions’
Prof. Marcel Poorthuis will give a free public lecture relating to the Master’s program Christianity and Society on Thursday evening May 2. The lecture will take place from 19:00 to 21:00h at Tilburg University Campus.
If you would like to attend this lecture, please send an email to macs@tilburguniversity.edu, including your name, contact details and with how many people you would like to attend the lecture. You will then receive information about the location of this public lecture.
—————————————————————————————————————————————–
Donderdag 11 april: Afscheidssymposium dr. Theo Salemink
Ter ere van het afscheid van dr. Theo Salemink aan de Tilburg School of Catholic Theology vindt er een symposium plaats met het thema ‘Maak vrienden met de Mammon – Over de relatie tussen economie en theologie’.
Het symposium wordt geopend door prof. dr. Marcel Poorthuis Poorthuis en sprekers zijn onder andere prof. dr. Philip Eijlander, prof. dr. Paul van Geest en prof. dr. Lans Bovenberg. Aan het eind van het symposium om 16.15u. zal dr. Theo Salemink zijn afscheidsrede houden.
De afscheidsrede en het symposium vinden plaats in de aula van Tilburg University. Opgeven kan via bureautst@tilburguniversity.edu.
—————————————————————————————————————————————–
Beraadsdag Remonstranten over verdraagzaamheid
Zaterdag 9 maart 2013 van 10.30 tot 16.15 uur
Remonstranten hebben van oudsher verdraagzaamheid hoog in het vaandel. Tijdens deze beraadsdag gaan we in op de betekenis van verdraagzaamheid in een moderne samenleving waar kerk en religie niet meer vanzelfsprekend zijn maar waar nog altijd – gegeven al die verschillende mensen – geenszins sprake is van een seculiere monocultuur. Verdraagzaam zijn in het werelddorp, kan dat eigenlijk wel? Of weten we inmiddels teveel van elkaar?
Sprekers:
– James Kennedy is hoogleraar Nederlandse Geschiedenis sinds de Middeleeuwen aan de Universiteit van Amsterdam. Hij groeide op in de Verenigde Staten en is vanaf 2003 werkzaam in Nederland.
– Marcel Poorthuis is In 2010 benoemd tot hoogleraar aan de Faculteit Katholieke Theologie met als leeropdracht de dialoog tussen godsdiensten.
– Sharda Nandram is sociaal psycholoog en werkt als associate professor aan Nyenrode Business University op het terrein van spirituele innovatie en werkt als lector bij de Hoge School Arnhem/ Nijmegen
Praktische gegevens
Locatie: Mozeshuis en Mozes & Aäronkerk, Waterlooplein 205-207 in Amsterdam
Toegang: €20,- (inclusief lunch) – prijs voor minder draagkrachtigen: € 10,-
Opgave: via info@remonstranten.org
—————————————————————————————————————————————–
Symposium: ‘Open Katholieke Orthodoxie’ in historisch en interreligieus perspectief
Vrijdag 22 februari, van 13.30 tot 16.30
‘Orthodoxie’ roept tegenwoordig bij veel mensen negatieve connotaties op: intolerantie, rechtlijnigheid, verstarring en uitsluiting van andersdenkenden. In de traditie van het christendom heeft de term echter een gunstige betekenis en staat ‘orthodoxie’ in dienst van de waarachtige verkondiging van de Blijde Boodschap.
Mgr. Gerard de Korte pleit voor een positieve herwaardering en herinterpretatie van ‘orthodoxie’ vanuit de traditie van de Kerk. Een levende en geleefde rechtzinnigheid met een heldere identiteit, hartelijk naar buiten en open voor de actualiteit. Kan zo’n opvatting van ‘orthodoxie’ verder ontwikkeld en getoetst worden vanuit de geschiedenis van de Kerk en vanuit de praktijk van de interreligieuze dialoog?
Sprekers:
Mgr. dr. Gerard de Korte, bisschop van Groningen-Leeuwarden.
Prof. dr. Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis, Fac. Katholieke Theologie, Tilburg University.
Prof. dr. Marcel Poorthuis, hoogleraar Interreligieuze Dialoog, Fac. Katholieke Theologie, Tilburg University
Dagvoorzitter: Dr. Stephan van Erp, univ. docent systematische theologie RU-Nijmegen, voorzitter bestuur AKT.
Programma:
13.15 – 13.30 inloop
13.30 – 14.00 Mgr. Gerard de Korte: pleidooi voor ‘open katholieke orthodoxie’
14.00 – 14.30 Paul van Geest: historisch perspectief op ‘open katholieke orthodoxie’
14.30 – 15.00 Marcel Poorthuis: ‘open katholieke orthodoxie’ en de interreligieuze dialoog
15.00 – 15.15 pauze
15.15 – 16.30 plenaire discussie
Manresazaal, Klooster Marienburg, St. Janssingel 92 in Den Bosch
U kunt zich (kosteloos) aanmelden tot uiterlijk 17 februari 2013 per e-mail bij de secretaris van de Afd. Katholieke Theologie, Harm Goris: h.m.j.goris@uvt.nl
—————————————————————————————————————————————–
Et dieu créa la femme
De Frans-joodse filosoof Levinas is vooral bekend door zijn nadruk op het gelaat van de ander als bron van transcendentie. Wellicht is het typisch Nederlands om de oneindige verantwoordelijkheid steeds maar weer te herhalen als kern van Levinas’ denken. In dit tweeluik richten we ons op de erotiek, een veel genoemde maar weinig begrepen relatie tussen mensen. Samen lezen we allereerst uit het hoofdwerk van Levinas. De totaliteit en het oneindige. In deel twee bestuderen we hoe Levinas de Talmoed als filosoof tot spreken brengt in zijn Talmoed-commentaar: Et dieu créa la femme. Die titel verwijst uiteraard naar de onvergetelijke film met Brigitte Bardot.
Kennis van Frans of Hebreeuw is niet nodig. Cursusmateriaal wordt uitgereikt.
Praktische gegevens:
Datum: Maandag 12 & 19 november
Tijd: 10.30 – 16.30
Locatie: Yehuda Aschekanzy-bibliotheek, Rapenburg 45, Amsterdam
Kosten: € 80,- incl. koffie/thee
Studenten: € 10,- per keer
—————————————————————————————————————————————–
Interreligieuze avond in Oss
Op 29 oktober a.s. wordt er in het Brabantse Oss een interreligieuze avond met lezing en discussie georganiseerd door de Stuurgroep Interreligieus Contact in Oss. Them: ‘Moslims en christenen tussen dialoog en onverdraagzaamheid’. Spreker is Marcel Poorthuis, hoogleraar interreligieuze dialoog aan de Faculteit Katholieke Theologie Universiteit Tilburg, theoloog en publicist. Hij schreef onder meer Van harem tot fitna, Beeldvorming van de islam in Nederland 1848-2010. U bent van harte welkom!
Praktische informatie:
Datum: 29 oktober 2012
Aanvang: 20.00 uur
Lokatie: Pinksterterp Oss, Vianenstraat 102 in Oss (naast de Paaskerk)
—————————————————————————————————————————————–
Van Harem tot Fitna over het beeld van de Islam in Nederland
Van romantiek naar angst?
Het symposium Van Harem tot Fitna, naar het pas verschenen boek van Marcel Poorthuis en Theo Salemink, gaat over de beeldvorming van de islam in Nederland. Wat ooit een verre romantiek was uit de sprookjes van 1001 nacht, kwam plots heel dichtbij met de komst van de gastarbeiders in de jaren zestig. Wat bepaalt de houding van de Nederlander? Is het: onbekend maakt onbemind? Of past de islam niet binnen ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’, de lijfspreuk van vele Nederlanders? Hoe dan ook, er blijken genoeg negatieve beelden over de islam te bestaan. Romantiek maakte plaats voor angst, middeleeuwse ideeën over de islam als afgoderij werden weer populair. Kerken streefden naar een dialoog, maar die lijkt door een no-nonsense politiek te zijn ingehaald. Wat wil Nederland met de moslims? Moet de islam ingrijpend veranderen of moet de Nederlander anders leren denken?
Sprekers:
Prof.dr. Marcel Poorthuis
Prof.dr. Paul Scheffer
dr. Abdelillah Ljamai
Dagvoorzitter: mevrouw Ceylan Weber
Datum: woensdag 4 april 2012
Tijd: 14.00 uur – 16.45 uur
Locatie: Esplanadegebouw, Blackbox, Tilburg University
Entree: gratis
Dit programma is een coproductie van Academic Forum en Tilburg School of Catholic Theology.
—————————————————————————————————————————————–
Religie achter de voordeur vandaan
Symposium b.g.v. 60 jaar Katholieke Raad voor Israël
Religie in het publieke domein staat onder toenemende politieke en maatschappelijk druk. Hoofddoekjes, weigerambtenaren, ritueel slachten en rituele besnijdenis lijken één voor één het slachtoffer te worden van een van overheidswege gesanctioneerde secularisatie. Je mag best geloven, maar dan wel graag achter de voordeur. Godsdienst is een zaak van privé-leven en innerlijke overtuigingen.
Deze opvatting van religie is niet zo vanzelfsprekend als ze lijkt. Religie-achter-de-voordeur is vooral een Westers product. Wij hechten een groot belang aan de vrijheid van godsdienst, maar tegelijkertijd leggen we bijna alle nadruk op de persoonlijke geloofsovertuiging.
Religie is echter niet alleen een kwestie van ‘geloven’ (overtuigingen), maar ook vooral van ‘doen’ (gedrag). Religie is behalve met moreel handelen ook nauw verbonden met rituelen. Dat geldt voor het christendom (heel in het bijzonder voor de rooms-katholieke variant), maar ook voor islam en jodendom. Rituelen behoren niet alleen tot de familiekring of de eigen religieuze ruimte (kerk, synagoge, moskee). Ze vormen de matrix van het hele dagelijkse leven van de gelovigen.
Dat heeft consequenties: gebedsruimtes in openbare gebouwen, het dragen van herkenbare kleding, het luiden van kerkklokken, het vieren van eigen religieuze feestdagen en het verzorgen van eigen begraafplaatsen. Soms levert dat weinig problemen op omdat niemand zich aan de religieuze rituelen stoort. Maar steeds meer ontstaan er ook spanningen. Deze actuele kwestie raakt alle gelovigen in Nederland en het Westen. Daarom beleggen de Katholieke Raad voor Israël (KRI) en de Tilburg School of Theology een gezamenlijk symposium over de actuele functie van religie in het publieke domein, georganiseerd door LUCE/Centrum voor Religieuze Communicatie.
De publieksbijeenkomst wordt gehouden ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de KRI, die in 1951 werd opgericht om het gesprek tussen Joden en christenen te bevorderen en te verbeteren. Deze dialoog begon in het verzuilde Nederland, maar wordt vandaag de dag nog steeds gevoerd. Prof. dr. Marcel Poorthuis schetst de betekenis van rituelen in de joodse en christelijke tradities. Prof.mr. Ernst Hirsch Ballin gaat in de jaarlijkse Kardinaal Willebrandslezing dieper in op de rechtsbescherming van gelovigen en hun rituelen in het publieke domein.
Praktische gegevens
Datum: 10-05-2012; 13.30-16.30uur
Locatie: Campus De Uithof, Universiteitsbibliotheek, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht
Kosten: € 25,- via verlening van eenmalige machtiging. Studenten en docenten van de FKT zijn gratis. Opgave voor 1 mei 2012
Meer informatie klik hier
—————————————————————————————————————————————–
Tussen tweespalt en verbondenheid
Gedachtengoed van Buber, Baeck & Rosenzweig
Drieluik Joodse denkers over het oerschisma.
Tussen Christendom en Jodendom ligt het oerschisma van de religies. Ontegenzeggelijk is er ook hard gewerkt aan nieuwe verbondenheid, aan hand-reikingen over de puinhopen van de geschiedenis heen. In drie studiedagen willen wij dit oerschisma in kaart brengen aan de hand van drie prominente joodse denkers: Martin Buber, Leo Baeck en Franz Rosenzweig. Martin Buber, peda-goog, chassidisch verteller, dialogisch denker en anarchist. Leo Baeck, over-levende uit Theresienstadt, die Het wezen van het Jodendom schreef in reactie op Das Wesen des Christentums, van de christelijke auteur von Harnack die daarin het Jodendom behoorlijk negatief wegzette. Franz Rosenzweig die tot aan zijn vroege dood werkte aan zijn vertaling van de Bijbel, ondanks een vrijwel volledige verlamming. Bekend is dat hij als jongeman op het punt stond christen te worden. Deze studiedagen laten de dramatiek en universele betekenis van een dergelijke worsteling zien.
Praktische informatie:
Cursusdagen: Maandag 6 & 20 feb. en 26 mrt.
Tijd: 10.30 – 16.30
Kosten: Drieluik € 150,-; per keer € 60,-
Locatie: Rapenburg 45, Amsterdam.
Meer informatie: 020-845 5808, info@stichtingpardes.nl
—————————————————————————————————————————————–
Van Harem tot Fitna
Marcel Poorthuis en Theo Salemink inventariseren en analyseren in hun gelijknamige boek
(Valkhof Pers, 42,50) de beeldvorming van de Islam in Nederland van 1848 tot heden. Het gaat
zowel om de seculiere, vooral politieke beeldvorming als om de beelden die in de kerken bestaan of
bestonden. De actualiteit ervan is duidelijk: de Islam is niet meer ver van ons bed, maar bevindt
zich in het hart van Europa. Velen voelen zich bedreigd, zijn bevreesd voor aanslagen of de
invoering van de sjaria en storen zich aan de hoofddoeken in het straatbeeld. Daarover gaat het
gesprek met de auteurs. De eerste avond met Theo Salemink richt zich vooral op de politieke kant
van de zaak, de tweede avond met Marcel Poorthuis is het thema de beeldvorming in religieuze
kring.
Theo Salemink, theoloog en historicus, is docent aan de Tilburg School of Catholic Theology.
Marcel Poorthuis, theoloog en Talmoedkenner, is als hoogleraar aan hetzelfde instituut verbonden
Dinsdag 6 maart 20.00 uur: Theo Salemink
Dinsdag 13 maart 20.00 uur: Marcel Poorthuis
LEERHUIS AMSTERDAM: TENACH EN EVANGELIE
(Thomaskerk, Prinses Irenestraat 36).
—————————————————————————————————————————————–
Cantate op de brink
Muzikale vesper 10 maart 2012
Cantate Himmelskönig, sei willkommen, BWV 182
Uitvoerenden:
Koor: kamerkoor AKKOORD uit Hilversum
Solisten: Nicoline Bovens – alt, Mattijs Hoogendijk – tenor, Jelle Draijer – bas
Dirigent: Cees van der Poel
Inleider: Marcel Poorthuis
—————————————————————————————————————————————–
‘Schuld en vergeving’
Theologisch dispuut
Schuld is een lastig thema. Wanneer ben je schuldig aan een misdaad? Er zijn toch altijd verzachtende omstandigheden? Dwaling accepteren we, beperkingen ook. Maar schuld, dat lijkt vooral een ouderwetse categorie te zijn. Zijn het niet gewoon onze genen die ons gedrag bepalen, samen met onze sociale context?
In de nieuwe serie Theologisch Dispuut van Luce/CRC worden de grote woorden van de christelijke traditie behandeld. Op donderdag 26 januari vindt de eerste bijeenkomst plaats over het thema ‘schuld en vergeving’. Inleiders zijn dr. Mariéle Wulf en dr. Marcel Poorthuis, beiden verbonden aan de theologische faculteit van de Tilburgse Universiteit. Poorthuis zal vertrekken vanuit de filosofie van Emmanuel Levinas, wiens uitspraak ‘Een wereld waarin vergeving almachtig is, wordt onmenselijk’ controversieel mag worden genoemd. Wulf zal juist pleiten voor the empowerment of the victim. Dat wil zeggen dat een niet gedwongen en gratis gegeven vergeving het slachtoffer definitief bevrijd van de macht die de dader over hem of haar heeft.
(…)
De leiding van het theologisch dispuut is in handen van historicus en Trouw-journalist Monic Slingerland. Zij zal met pittige vragen de dialoog tussen inleiders en deelnemers stimuleren.
Praktische informatie
Datum: donderdag 26 januari 2012, van 13.30 tot 16.00 uur.
Locatie: De Uithof, Universiteitsbibliotheek, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht.
Kosten: € 15; medewerkers FKT en studenten gratis.
Opgave: voor 15 januari via http://www.luce-crc.nl.
Betaling: verlening van eenmalige machtiging o.v.v. naam, bedrag, rekeningnummer.
—————————————————————————————————————————————–
Boekpublicatie ‘Kunst en Religie’
Op 15 december is het boek ‘Kunst en Religie’ (red. Wessel Stoker & Oane Reitsma) verschenen. Het boek is geschreven voor een breed publiek en bevat 9 lezenswaardige bijdragen op het raakvlak van theologie, kunstfilosofie en moderne beeldende kunst (schilderkunst, film en video).
Begrippen als ‘schoonheid’, het ‘sublieme’ en het ‘einde van de kunst’ worden toegankelijk uitgelegd. Voorts worden de achtergronden van verschillende kruisigings-afbeeldingen van bekende kunstenaars beschreven. Tot slot zijn er bijdragen over de religieuze aspecten van werk van bekende video- en filmkunstenaars.
Het boek bevat kleurenafbeeldingen van alle besproken kunstwerken. De negen auteurs zijn allen alumni van de leerstoel Esthetica aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Sprekers: dr. Chiel van den Akker (VU), prof.dr. Marcel Poorthuis (UvT) en dr. Mirella Klomp (UvT).
Voorzitter: prof.dr. Wessel Stoker.
Praktische informatie
Datum: 04-02-2012; 14.00 uur
Locatie: De Rode Hoed, Keizersgracht 102, Amsterdam
Kosten: € 15; studenten: € 10
Meer informatie: www.rodehoed.nl
Studiedag: De interreligieuze dialoog en Levinas
georganiseerd door de Levinas studiekring
Het thema van deze studiedag/ochtend is interreligieuze dialoog, en de vraag welke betekenis Levinas hiervoor heeft. Aanleiding vormt de oratie van Marcel Poorthuis bij de aanvaarding van zijn leerstoel Interreligieuze Dialoog aan de Tilburg School of Theology, getiteld Dialoog tussen de religies: toekomst of verleden tijd? Behalve Marcel Poorthuis zal Dr. Marianne Moyaert uit Leuven een lezing geven. Zij heeft veel onderzoek gedaan en gepubliceerd op het gebied van interreligieuze dialoog. Mogelijk laat de ochtend nog ruimte voor een derde, korte bijdrage, van Joachim Duyndam.
Praktische gegevens:
Datum: 16-12-2011
Tijd: 10.00-13.00
Locatie: Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
—————————————————————————————————————————————–
Een pittige discussie rond het tractaat Pe’a
‘Belangeloos geven’: hoe doe je dat?
Discussieer mee in de fraaie bibliotheek van Pardes in de stijl van de Talmoed. Ontoegankelijk lijkt het hoe die rabbijnen indertijd met elkaar discussieerden: in scherpe tegenstellingen. Iedereen en niemand krijgt gelijk, ervaar het zelf eens!
Praktische gegevens:
Cursusleiders: Marcel Poorthuis en Albert Ringer
Data: 26 september, 24 oktober, 15 november (dinsdag), 12 december
Locatie: Stichting Pardes, Rapenburg 45 te Amsterdam
Tijd: 19:30-22:00
Kosten: € 12,50 per keer
—————————————————————————————————————————————–
Boekpresentatie: ‘Van Harem tot fitna’
Debat over de islam
Er waart een spook door Europa. Dit keer niet het communistisch spook, maar het spook van de islam. Dat zegt de politicus Geert Wilders op 2 oktober 2010 in Berlijn. Wilders spreekt van een ‘derde invasie’, waar geen zwaard aan te pas komt, maar wel immigratie en de baarmoeder.
(…)
De beeldvorming over de islam in Nederland is onderwerp van historisch onderzoek aan de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg. De publicatie is geschreven door Marcel Poorthuis en Theo Salemink en verschijnt bij uitgeverij Valkhof Pers, onder de titel Van harem tot fitna. Het eerste exemplaar wordt aangeboden tijdens een symposium op 18 november. Dit boek geeft voor het eerst een omvattend overzicht van 150 jaar beeldvorming over de islam in Nederland dwars door de hele samenleving. De boekpresentatie is aanleiding voor een politiek en theologisch debat rond twee actuele vragen. Is het politiek anti-islamisme een gevaar? En: Loopt de christelijke dialoog met de islam op zijn einde?
Praktische informatie
Datum : vrijdag 18 november 2011, van 13.30 tot 17.00 uur.
Locatie : De Uithof,Universiteitsbibliotheek, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht
Kosten : € 15; studenten FKT en Fontys gratis.
—————————————————————————————————————————————–
Lezing ‘Beeldvorming rond religie’ in de Morgenster
Op donderdag 17 november, 20.00 uur, houdt prof. dr. Marcel Poorthuis een lezing over beeldvorming rond religies, over tolerantie en respect en of daar grenzen aan zijn, en over het belang van dialoog. De uitnodiging komt van drie werkgroepen vanuit de Raad van Kerken in Driebergen: de werkgroep Kerk en Samenleving, de werkgroep Contact Moslims en de werkgroep Kerk en Israël.
Marcel Poorthuis werd in 2010 benoemd tot hoogleraar interreligieuze dialoog aan de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg. De joods-christelijke betrekkingen waren reeds langer zijn werkterrein; de betrekkingen met de islam kwamen erbij. Op 18 november komt het boek ‘Van harem tot fitna’ uit, een gezamenlijke studie van Poorthuis en collega dr. Theo Salemink over beeldvorming over de Islam in Nederland. Eerder verschenen van hun hand dergelijke studies over de joden en over het boeddhisme. De avond wordt gehouden in de Morgenster, Melvill van Carnbeelaan 34. Aanvang 20.00 uur. De toegang is € 4. U bent van welkom!
Religies hanteren vaak heel vijandige beelden van elkaar. Vooroordelen en vijandige beeldvorming zitten vaak diep verankerd in een samenleving. Zo liftte de nazi-propagandafilm Der ewige Jude gemakkelijk mee op antisemitische beeldvorming die reeds lang bestond. Het vijandbeeld van de islam was er al voordat er moslims woonden in ons land. Dergelijke negatieve en hardnekkige beeldvorming drijft religies uit elkaar. In een seculiere samenleving krijgt het verschijnsel religie daardoor nog eens extra een slechte klank. Zouden religies daarentegen niet een positieve impuls moeten en kunnen geven aan de cohesie in de samenleving? Gelukkig zijn de kerken de weg ingeslagen van de dialoog. Na WO II kwam de noodzakelijke dialoog met het jodendom op gang. De dialoog met de islam staat in de kinderschoenen. Velen zien de noodzaak op deze weg verder te gaan, in de hoop dat religies elkaar zullen vinden.
Praktische informatie:
Plaats: Ons Huis, Dr. Honigstraat 3
Datum: donderdag 17 november 2011
Tijd: 20.00 – ca. 22.00 uur
Leiding: dr. Theo Salemink en prof.dr. Marcel Poorthuis
Kosten: € 5,-
—————————————————————————————————————————————–
Islam, een Nederlandse religie
Wat hebben jodendom, christendom en islam gemeenschappelijk, als men ze alle drie ‘kinderen van Abraham’ noemt?
Tot voor kort werd de islam beschouwd als een verre religie. Niet als een Nederlandse. De islam, dat had te maken met de oude kruistochten. De islam was ooit de grootste religie van onze vroegere kolonie Nederlands Indië. De islam kwamen we tegen in missie en zending, we hoorden erover op de preekstoel. Maar de islam stond ook voor een fascinerende Oriënt, voor harem en woestijnen. Islam, dat waren de Arabieren. Maar sinds de jaren zestig is dat veranderd. Er kwamen gastarbeiders en die bleven. Ze bleken ook moslims te zijn, die hier hun godsdienst wilden belijden, in een tijd dat Nederland ontkerkelijkte. Moskeeën naast kerktorens. En toen kwamen de aanslagen. Op de Twin Towers en op Theo van Gogh. En ook deze terroristen noemden zich ook moslims en traden op in de naam van Allah, zeiden ze. Nederland heeft het moeilijk met deze nieuwe Nederlandse religie, de islam. De politicus Wilders noemt de islam zelfs fascistisch, sommige christenen spreken over een ‘vals geloof’. Welke beelden zitten er in ons hoofd, maar ook: wat is de islam eigenlijk voor een religie? Zijn er net zoveel soorten en smaken in de islam als in het Christendom? En wat hebben jodendom, christendom en islam gemeen-schappelijk, als men ze alle drie ‘kinderen van Abraham’ noemt? Dr. Theo Salemink en prof.dr. Marcel Poorthuis hebben er een nieuw boek over ge-schreven: Van Harem tot fitna (2011).
—————————————————————————————————————————————–
Symposium: Bergrede: joodse ethiek voor heel de mensheid?
Ter nagedachtenis aan Yehuda Aschkenasy.
I.s.m. De Nieuwe Liefde.
Tegenwoordig horen we maar weinig over Jezus’ Bergrede, waarschijnlijk de bekendste religieuze tekst ter wereld: pacifistisch, met openoog voor de armen, bereid tot belangeloze inzet voor de naaste en onbezorgd. Geloven we het wel met die bergrede? Niet voor dagelijks gebruik? Vanuit verschillende invalshoeken belichten vier sprekers (Huub Oosterhuis, Marcel Poorthuis, Alex van Heusden en Marcus van Loopik) de universele ethische betekenis van de bergrede. Overstijgt de bergrede het jodendom? Is de leer van Jezus geworteld in de lessen van de profeeten en de rabbijnse normerende traditie? Onze geleifde leraar Yehuda Aschkenasy was geïntrigeerd door de ethiek van de bergrede, die hij als door en door joods herkende.
Praktische gegevens:
Locatie: De Nieuwe Liefde, Da Costakade 102, 1053 WP Amsterdam
Datum: maandag 7 november
Tijd: 13.30-17.30
Kosten: € 20,- (inclusief borrel met kosjere hapjes)
Aanmelden tevoren noodzakelijk via info@stichtingpardes.nl of via tel. 020-8455808
Programma
13.30 uur: inloop
14.00 -14.10 uur Marcel Poorthuis: ‘Korte levensschets van Yehuda Aschkenasy’
14.10 -14.30 uur Huub Oosterhuis: ‘De Bergrede: utopie of program?’
14.30 -15.00 uur Marcel Poorthuis: ‘De Bergrede en de filosofie van Emmanuel Levinas’
15.00 -15.30 uur pauze
15.30 -15.40 uur Judith Wijzenbeek – Bachsuites
15.40 -16.00 uur Alex van Heusden: ‘Is de Bergrede anti-Joods?’
16.00 -16.30 uur Marcus van Loopik: ‘De Bergrede en rabbijnse concepten: rechtvaardigheid, erbarmen, in etsen verbeeld’
16.30 uur Aanbieding van Balk en splinter ter gedachtenis aan Yehuda Aschkenasy
16.40 uur Judith Wijzenbeek: nigoen van de Domsker rebbe
16.45 uur Borrel met (kosjere) hapjes
—————————————————————————————————————————————–
Utrecht lezingen
Prof.dr. Marcel Poorthuis, theoloog en hoogleraar Interreligieuze dialoog, bespreekt “Dialoog tussen de godsdiensten: toekomst of verleden tijd?”. De historische verwevenheid tussen jodendom, christendom en islam is niet meer vanzelfsprekend. Vervreemding van de eigen godsdienst en fundamentalisme staan de behoefte tot gesprek in de weg. Wat is het antwoord van de kerken en hoe bepalen zij hun positie, niet alleen tegenover de eigen godsdienst maar ook tegenover de islam? [Bron: http://www.pnielkerk-triumfatorkerk.nl]
Praktische gegevens:
Datum: 26 oktober 2011 – 14:00-16:00
Locatie: Pniel-Triumfatorkerk te Utrecht
Toegang: vrij
—————————————————————————————————————————————–
Heschel: mystiek & engagement
Is de mens op zoek naar God of zoekt God de mens?
De radicale verwondering als basis voor geloof en filosofie
Heschel liet de joodse stem weerklinken in het hart van de Westerse cultuur. In hem komen de lijnen samen van mystiek, filosofie en engagement.
Dag 1: Het jodendom ziet de sjabbat als ‘een kathedraal in de tijd’. Kunnen we het christendom dan zien als een religie van de ruimte? We verdiepeen ons in Heschel’s mooie studiee: De sabbat: zijn betekenis voor de moderne mens.
Dag 2: We exploreren de diepere betekenis van het gebed aan de hand van Man’s quest for God, maar met dwarsverbindingen naar Heschel’s hoofdwerk: God in search of man.
Dag 3: Heschel als geengageerd denker komt vooral naar voeren in de bundel The insecurity of freedom. Hier aandacht voor de bijbelse mensvisie die elke vorm van discriminatie en racisme uitsluit. Ook kijken we naar het laatste gesprek met Heschel, waarin hij, vlak voor zijn dood, ingaat op de betekenis van de mens als spiritueel wezen.
Locatie: Stichting PaRDeS, Rapenburg 45, Amsterdam
Datum: 26 sept, 10 & 24 oktober 2011
Tijd: 10.30-16.30
Zie voor meer informatie de site van de stichting PaRDeS – onder het kopje Cursussen en Studiedagen
—————————————————————————————————————————————–
Leerhuis Amsterdam
Joodse denkers na Auschwitz; Poorthuis over Levinas
Hoewel veel van zijn familieleden zijn omgekomen, heeft Levinas zich niet rechtstreeks over Auschwitz uitgelaten. Toch is de diepe ernst van zijn filosoferen erdoor getekend en schuilt in de volgende gedachten zeker een commentaar op de sjoa en de reacties daarop.De mens die vraagt: God, waar bent U? weet dat Gods antwoord er niet in bestaat mij te antwoorden, maar in het mij terugsturen naar de Ander, ook al is hij een stoorzender en bij uitstek ongewenst, de dakloze die mijn tapijt bevuilt. Het jodendom is geen op gevoel gebaseerde gemeenschap. Het is een relatie tussen geesten door bemiddeling van een onderricht, door de tora. God is concreet door de Wet. Zodoende maakt hij volwassen mensen mogelijk.
De inleider van deze avond is prof. dr. Marcel Poorthuis.
Bron: www.leerhuisamsterdam.eu
Datum: 11 oktober 2011 20.00
Locatie: Thomaskerk – Amsterdam
Prinses Irenestraat 36
1077 WX Amsterdam
—————————————————————————————————————————————–
Leonard Woltjer lezingenreeks: Christendom en Zionisme
De Leonhard Woltjer Stichting organiseert een lezingenreeks, getiteld: Aan wie is het land beloofd? Perspectieven vanuit het Jodendom, Christendom en de Islam op de situatie in Israël/Palestina.
Op 16 september vindt de laatste lezing plaats, over Christendom en Zionisme. Met Stephen Sizer (International Bible Society) en Mark Braverman (American Jews for a Just Peace). Een paneldiscussie zal plaatsvinden met Gied ten Berge (SIVMO), Marcel Poorthuis (Universiteit van Tilburg) en Janneke Stegeman (VU, Amsterdam).Avondvoorzitters zijn Ghada Zeidan (LWS) en Wim Bartels (LWS).
Wanneer: 16 september 2011, 20.00 uur
Locatie: De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
Organisatie: Leonhard-Woltjer Stichting
Toegang: 5 euro. Reserveren mogelijk via www.debalie.nl of telefonisch op werkdagen tussen 16.00 en 17.00 uur via 020- 5535100
————————————————————————————————————————————————————–
Symposium: Uur van de Waarheid
Het Palestijnse Kairos-document in Nederland
Persoonlijke ervaringen met Nakba en bezetting door mw. Cedar Duaybis en dhr. Daoud Nasser, gevolgd door presentatie van het Kairos-document door dr. Jamal Khader.
Reacties op het Kairos-document: prof. dr. Marcel Poorthuis, dr. Arjan Plaisier
Locatie: Vrije Universiteit Amsterdam
Spreker: Desmond Tutu
Datum: 15 en 16 september 2011, lezing door Marcel Poorthuis op 15 september.
—————————————————————————————————————————————–
Joseph Semah exposeert ‘ONTMOETING (Open Closed)’ in de Utrechtse Domkerk
Donderdag 7 juli aanvang 19.30 uur Domkerk te Utrecht
Avond rond het thema van de tentoonstelling ‘ONTMOETING (Open Closed)’
m.m.v. Prof.dr. Marcel J.H.M. Poorthuis ( hoogleraar Interreligieuze dialoog) & kunstenaar Joseph Semah
19.30 uur: welkom met koffie / thee
Vervolgens: Inleiding door Marcel Poorthuis: Een joodse gebedsmantel en kunst, wat hebben die met elkaar te maken?
De kunstenaar Joseph Semah laat zien hoe zijn kunst de mens verbindt met heilige ruimte. Deze heilige ruimte brengt echter geen scheiding teweeg, tussen gelovige en ongelovige, of tussen man en vrouw, maar voert de mens tot zijn diepste kern. Hoogleraar dialoog tussen de religies Marcel Poorthuis legt uit wat deze kunst met hem doet.
Gevolgd door: Rondgang met Joseph Semah langs zijn werk: gelegenheid tot vragen stellen en in gesprek te raken met de kunstenaar.
21.30: afsluiting
organisatie: Tentoonstellingscommissie Domkerk
klik hier voor meer informatie
—————————————————————————————————————————————–
04-03-2011 Boekpresentatie »Auf springt der Tod…«
Een bijzonder project is tot voltooiing gekomen: de uitgave van de verloren gewaande briefwisseling tussen de expressionistische dichter Wilhelm Runge en de joodse dichteres Sophie van Leer tijdens de Eerste Wereldoorlog. De verhouding tussen schoonheid en waarheid, tussen kunst en religie vormt de essentie van deze briefwisseling in het aangezicht van de dood. Voor Runge betekende de religieuze radicalisering in de loopgraven onder invloed van Tolstoi, Franciscus en Mazdaznan uiteindelijk een afscheid van het leven. Sophie zou via de Bergrede, Wagner en Bach later het katholicisme omhelzen en tevens haar joodse identiteit herontdekken.
Docent Duitse letterkunde dr. Jattie Enklaar, historicus van religie en maatschappij dr. Theo Salemink en theoloog prof. dr. Marcel Poorthuis verzorgden de uitgave van deze onbekende briefwisseling met de integrale tekst, voorzien van uitvoerige inleiding en annotatie.
Exemplaren worden aangeboden aan prof.dr. Ton. Naaijkens, hoogleraar Duitse letterkunde en prof.dr. Adelbert Denaux, decaan van de Faculteit Katholieke Theologie (UvT). Prof. ir. Pieter Rookmaaker zal namens de familie een exemplaar in ontvangst nemen.
Presentatie: vrijdag 4 maart 14.00-16.00 uur, aansluitend borrel.
Plaats: Duits instituut, Trans 10 Utrecht (nabij de Dom).
—————————————————————————————————————————————–
05-2011 Studiedagen Martin Buber
Dat onze tijd aan een reusachtige versplintering lijdt weten we allemaal. Wetenschappers weten steeds meer over steeds minder. De echte levensvragen dreigen geheel uit het blikveld te raken. De joodse filosoof Martin Buber zag deze ontwikkeling al een eeuw geleden. De yichoed, de eenwording en eenmaking van de gespleten menselijke existentie zag hij als zijn levensopdracht. De invloed van zijn denken is onwaarschijnlijk groot, variërend van pedagogie, psychologie, therapie, filosofie, bijbelvertaling, theologie tot joodse mystiek. Reden voor prof. dr. Marcel Poorthuis om in een drietal bijeenkomsten op 9, 16 en 23 mei deze figuur nader te beschouwen.
De cursusleiders zijn: prof.dr. Marcel Poorthuis, dr. René Ransdorp (sinoloog), drs. Justine Aalders en rabbijn Yehuda Aschkenasy
Locatie: Stichting Pardes, Amsterdam.
—————————————————————————————————————————————–
STUDIEDAG DRIELUIK: DE MESSIAANSE TALMOEDCOMMENTAREN VAN DE FILOSOOF EMMANUEL LEVINAS
Het messianisme is ongetwijfeld datgene wat jodendom en christendom verbindt èn scheidt. Misschien is dat de reden dat er niet meer zoveel wordt nagedacht over wat de messiaanse verwachting nu eigenlijk is. In de filosofie van de Frans-Joodse filosoof Emmanuel Levinas (1906-1995) is de messiaanse verwachting de concrete ontplooiing van de tijd zelf, waarvan hoop op de toekomst en vergeving van het verleden de articulaties zijn. Vruchtbaarheid van het bestaan als zorg voor de komende generaties. En er is meer. Kan ik uitzien naar de Messias zonder in mijn levenshouding al iets van die messiaanse werkelijkheid waar te maken? Is op de Messias wachten ook een beetje Messias zijn? De uniciteit van het ik-zijn die door de filosofie nogal eens als louter subjectief van tafel is geveegd, blijkt hier de hoeksteen van een denken, waarin de asymmetrische verantwoordelijkheid voor de ander zonder meer uitverkiezing genoemd kan worden. Alleen ik ben daartoe opgeroepen. Levinas ontleent deze visie op het subject mede aan de oude joodse geschriften van Talmoed en midrasj. Ondanks de schijnbare ontoegankelijkheid en antiquiteit weet Levinas aan deze rabbijnse discussies een verrassende actualiteit te verlenen, hierbij geïnspireerd door zijn leermeester-clochard Chouchani. In drie bijeenkomsten verkennen we de messiaanse Talmoedcommentaren van Emmanuel Levinas. Marcel Poorthuis promoveerde op dit onderwerp en schreef daarnaast een toegankelijke inleiding op het denken van Emmanuel Levinas, samen met filosoof Joachim Duyndam (Kopstukken, Lemniscaat, tweede druk 2005).
Doelgroep: Geïnteresseerden in Talmoed, geïnteresseerden in joodse filosofie.
Docent: Prof.dr. Marcel Poorthuis
Data: Maandag 13 en 20 december 2010 en donderdag 6 januari 2011
Tijdstip: 10.00 – 16.00 uur
Plaats: Folkertsma Stichting voor Talmudica, Rapenburg 45, 1011 TV Amsterdam
Kosten: € 50,–
Voorwaarden: Verplichte literatuur is het boek ‘Het Gelaat van de Messias’, door dr. Marcel Poorthuis.
Dit boek is verkrijgbaar via het secretariaat van de Folkertsma Stichting en kost € 22,50.
Aanmelden: Folkertsma Stichting, 020 845 5808, of via info@folkertsmastichting.nl
—————————————————————————————————————————————–
GEZELLIGE STUDIEMIDDAG: HET HOOGLIED BEPROEFD EN BEZONGEN
Het Hooglied, ook wel Lied der Liederen genoemd, blijft tot de verbeelding spreken. Hier lijken passie, liefde en trouw samen te gaan, een jaloers makende combinatie! Over jaloezie gesproken: het Hooglied deinst er niet voor terug de liefde zelf jaloers en sterk als de dood te noemen. Goddelijke vlammen zijn het. Kaneel, wijn, druiven, granaatappels, myrrhe, het Hooglied spreekt niet alleen het oor aan, maar ook geur en smaak buitelen over elkaar heen. Net zoals de zinnelijke en speelse beschrijvingen van de geliefden en hun verlangende zoektocht naar elkaar menig kunstenaar heeft verleid deze haast goddelijke liefde te verbeelden. En dan nog maar te zwijgen van de muziek. Het Hooglied is een liefdeslied, dat alle zinnen aanspreekt en misschien daarom ook zo spiritueel is. Want ook de joodse commentaren op het boek zijn zeer inspirerend. Alle reden om eens een middag te houden waarin al deze facetten aan bod komen. Wij zijn zo gelukkig een schitterende muziekgroep te hebben gecontracteerd die allerhande liederen op teksten van het Hooglied verklankt. Dr. Marcel Poorthuis zal een enkel woord ter toelichting spreken: de muziek spreekt voor zich! Voor de kunst en de spirituele kant van het Hooglied zal dr. Birke Rapp ons op deze middag het een en ander laten zien en horen. Zij is medewerkster van onze stichting en gepromoveerd op het Hooglied. Mede aan de hand van werken van Chagall zal zij vertellen over de passie van de Tora die met beelden uit het Hooglied wordt bezongen. Op deze middag worden hapjes geserveerd die, hoe kan het anders, uit het Hooglied afkomstig zijn.
Doelgroep: Het belooft een gezellige middag te worden; allen die geïnteresseerd zijn in het Hooglied of eens kennis met onze stichting willen maken van harte welkom.
Docenten: Dr. Marcel Poorthuis en dr. Birke Rapp
Datum: 17 oktober 2010
Tijdstip: ’s middags. Tijdstip wordt nog bekend gemaakt
Plaats: Folkertsma Stichting voor Talmudica, Rapenburg 45, 1011 TV Amsterdam
Kosten: € 50,–
Aanmelden: Folkertsma Stichting, 020 845 5808, of via info@folkertsmastichting.nl
—————————————————————————————————————————————–
Twee studiedagen over Emmanuel Levinas
I. Emmanuel Levinas, joodse filosoof tegen het geweld
Over het weerloze gelaat van de ander
De Frans-Joodse filosoof Emmanuel Levinas is ervan overtuigd dat het westerse denken een gewelddadige structuur heeft. Herakleiotos al noemde “oorlog de vader van alles”, en volgens Levinas is het denken over het zijn een voortzetting daarvan. Waarom? Omdat het westerse denken de unieke betekenis van de Ander/ander is vergeten. Vrijheid begrepen als doen wat ik wil, zelfs als ik daarbij de ander niet hinder, blijft uitgaan van de ander als bedreiging en begrenzing van mijn vrijheid. Levinas wil de poging wagen om de ander als bron van mijn vrijheid te denken. Hij baseert zich hierbij op grote denkers als Plato, Descartes, Kant, Hegel, zijn eigen leermeester in de fenomenologie Edmund Husserl, en Heidegger. Niet minder belangrijk voor zijn eigen denken is de joodse traditie: bijbel, Talmoed, Maimonides.
Op deze studiedag krijgen de deelnemers een grondige inleiding in het denken van Levinas. Vervolgens wordt bezien op welke wijze Levinas dit denken verbindt met een “godsdienst voor volwassenen”, waarin verantwoordelijkheid centraal staat. Het gelaat van de ander als openbaring van het goddelijke.
| Voor wie | Studenten, hulpverleners, pastores, beleidsmakers op het gebied van samenleving en ethiek |
| Wanneer | Maandag 19 april 2010, van 10:00uur tot 16:00uur |
| Docent | Dr. Marcel Poorthuis, (medewerker van de B. Folkertsmastichting voor Talmudica, gepromoveerd op de filosofische Talmoedcommentaren van Levinas) |
| Materiaal | Wordt op de studiedag uitgereikt |
| Literatuur | M.Poorthuis & J. Duyndam, Levinas. Serie Kopstukken Lemniscaat. & E. Levinas, Het menselijk gelaat (Achtergrondliteratuur) |
| Locatie | Folkertsmastichting, Rapenburg 45, Amsterdam, tien minuten lopen van station, 5 minuten van metro) |
| Kosten | € 50,- |
II. Emmanuel Levinas, joodse filosoof tegen het geweld
Over vergeving van het onvergeeflijke kwaad
“Een wereld waarin vergeving almachtig is, wordt onmenselijk,” aldus Levinas. En ook: “Zelfs God kan niet vergeven wat ik mijn naaste heb misdaan.” Het is duidelijk dat Levinas zich verzet tegen een vergeving die ten koste gaat van het slachtoffer. Maar bestaat er werkelijk onvergeeflijk kwaad? Of is vergeving zoiets als een omkering van de tijd? Het gedane wordt niet ongedaan gemaakt, maar wel opgenomen in een verzoening waardoor een nieuwe toekomst mogelijk wordt. Zo bezien heeft vergeving alles te maken met het denken over de tijd zelf. Wat is dan ‘onvergeeflijk kwaad’? Is vergeving misschien daarom ongehoord én noodzakelijk juist omdat kwaad onvergeeflijk is?
Aan de hand van het denken van Levinas over de tijd onderzoeken we de dynamiek van kwaad en vergeving. Met name zijn filosofisch Talmoedcommentaar (traktaat Yoma) zal onze leidraad zijn. Tijdens de middag wordt een concrete casus besproken om dit denken over vergeving ter toetsen.
| Voor wie | Studenten, hulpverleners, pastores, beleidsmakers op het gebied van samenleving en ethiek |
| Wanneer | Maandag 10 mei 2010, van 10:00uur tot 16:00uur |
| Docent | Dr. Marcel Poorthuis, (medewerker van de FS, gepromoveerd op de filosofische Talmoedcommentaren van levinas) |
| Materiaal | Wordt op de studiedag uitgereikt |
| Locatie | Folkertsmastichting, Rapenburg 45, Amsterdam, tien minuten lopen van station, 5 minuten van metro) |
| Kosten | € 50,- |
Let op: Als u beide dagen bijwoont, betaalt u € 80,00 voor beide dagen!
Voor koffie en thee wordt gezorgd. Voor de lunch dient u zelf zorg te dragen.
U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen naar info@folkertsmastichting.nl. Vermeld altijd uw adresgegevens en telefoonnummer. Na uw aanmelding ontvangt u een factuur , waarna u aan de hand van het factuurnummer uw betaling kunt verrichten. Uw aanmelding is definitief na ontvangst van het cursusgeld.
Zie voor meer informatie: http://www.folkertsmastichting.nl
—————————————————————————————————————————————–
Uitnodiging voor boekpresentatie Juda Halevi, Kuzari op 21 maart 2010
Uitgeverij Mastix Press heeft het genoegen u uit te nodigen voor de presentatie van de eerste complete vertaling in het Nederlands van
Juda Halevi, Kuzari
vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Rolf Post
op 21 maart 2010, 14.00 – 17.00 uur in het gebouw van de
B. Folkertsma Stichting voor Talmudica te Amsterdam
Sefer ha-Kuzari (het boek van de Chazaar)
Antwoord en argument ter verdediging van het verachte geloof
Als de koning der Chazaren in de achtste eeuw voor zijn volk een geschikte godsdienst wil kiezen, nodigt hij een filosoof, christen, moslim en joodse wijze uit. Zij verdedigen allen hun geloof. Al snel vernauwt het dispuut zich tot een dialoog tussen de koning en de joodse wijze. De Kuzari behandelt traditionele filosofische vraagstukken (oorsprong van het leven, voorbeschikking en vrije wil) en is tegelijkertijd, zoals de ondertitel luidt, een ‘verdediging van het verachte geloof’. Het geeft een diep inzicht in de achtergronden van de joodse religie en mystiek aan de hand van talloze bijbelpassages, tradities, de Hebreeuwse taal en het jodendom, culminerend in de nog steeds actuele stelling dat het joodse volk is uitverkoren en onlosmakelijk verbonden met het land van Israël. Achtergrond is de historische bekering van de Chazaren, een Turks volk in de Kaukasus.
De Kuzari geldt als het belangrijkste filosofische werk van de joodse dichter, arts en geleerde Juda Halevi (1070-1141), die leefde in het islamitische Spanje van die dagen. Dit werk is nu voor het eerst beschikbaar in een volledige Nederlandse vertaling van Rolf Post. Onderdeel van de vertaling is de ‘brief van de Chazaar’, historische correspondentie uit de tiende eeuw tussen de toenmalige koning der Chazaren Jozef en de joodse minister van buitenlandse zaken Chasdai ibn Sjaproet.
Ter gelegenheid van het verschijnen van dit boek worden korte lezingen verzorgd door Dr. Marcel Poorthuis (1955) – Universitair hoofddocent aan de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg. Marcel is coördinator van het onderzoeksprogramma ‘Relatie Jodendom — Christendom’ en publiceert over het vroege christendom, het rabbijnse jodendom, filosofie en theologie.
Drs. Rolf Post (1961) – Filosoof en classicus. Rolf heeft een cursus Hebreeuws en diverse studiedagen op de Folkertsma Stichting verzorgd. De afgelopen drie jaar heeft hij zich gewijd aan de vertaling van Halevi’s gedichten, brieven en filosofische hoofdwerk, de Kuzari.
Programma
| 14.00 uur | Inloop met koffie en thee. |
| 14.15 uur | Opening door Carine Cassuto, B. Folkertsma Stichting voor Talmudica |
| 14.30 uur | Kuzari en de interreligieuze dialoog, dr. Marcel Poorthuis. |
| 15.10 uur | De reis van Juda Halevi, drs. Rolf Post. |
| 15.50 uur | Aanbieding van het eerste exemplaar aan rabbijn Yehuda Aschkenasy, geestelijk vader van de B. Folkertsma Stichtingvoor Talmudica, emeritus-hoogleraar aan de universiteiten van Amsterdam en Utrecht. Aanbieding van het boek aan een vertegenwoordiger van de stichting en aan Marcel Poorthuis. |
| 16.00 uur | Reactie van rabbijn Yehuda Aschkenasy. |
| 16.30 uur | Napraten onder het genot van een drankje en een hapje, gelegenheid om het boek tegen een gereduceerde prijs aan te schaffen. |
Locatie en aanmelding
Het gebouw van de B. Folkertsma Stichting voor Talmudica (www.folkertsmastichting.nl) is gelegen aan het Rapenburg 45, 1011 TV Amsterdam, telefoon: (020) 845 5808, e-mail: info@folkertsmastichting.nl. De locatie is vanaf het station Amsterdam Centraal gemakkelijk bereikbaar: het is ongeveer 10 minuten lopen. In de directe omgeving is zeer beperkte parkeergelegenheid en het betreft betaald parkeren. De toegang is gratis, maar het wordt op prijs gesteld wanneer u zich tevoren per e-mail aanmeldt bij de Folkertsma Stichting.
Hopelijk mogen we u binnenkort begroeten,
Hoogachtend,
Jan Verberne
Uitgeverij Mastix Press
Amsterdam
—————————————————————————————————————————————–
LUCE / Centrum voor Religieuze Communicatie is onderdeel van de Faculteit Katholieke Theologie
‘Avant Garde en religie’
Boekpresentatie en minisymposium
“Door hun arbeid op den duur symbolen te scheppen, die op de altaren van een komende geestelijke religie thuishoren en waarachter de naam van de maker verdwijnt. Spot en onbegrip zullen als rozen op hun weg zijn.” (Franz Marc 1912)
De 20e eeuw was een eeuw van grote utopische bewegingen. Een daarvan was de historische avant-garde met haar visioen van ‘das Geistige in der Kunst’. Deze artistieke beweging wilde een ‘nieuwe mens’ en een ‘nieuwe maatschappij’ realiseren via de kunst, via een schilderij, een gedicht, een roman of een muziekstuk, niet via politieke experimenten of kerkelijke rituelen. Dat maakte de avant-garde tot een utopische beweging, die een nieuwe vorm van spiritualiteit nastreefde in een seculiere, geestloze, materialistische tijd. Een spiritualiteit die enerzijds beïnvloed werd door oude, kerkelijke bronnen, door oosterse religies, theosofie, antroposofie en esoterie, door Nietzsche, Marx en Freud, maar anderzijds een autonome, nieuwe ‘geestelijke’ zingeving in de chaos van de eerste helft van de 20e eeuw wilde ontwerpen, temidden van en soms verweven met andere utopische bewegingen. In de laatste decennia is er meer en meer aandacht gekomen voor deze spirituele dimensie van de avant-garde.
In september 2009 komt de bundel Avant Garde en Religie uit onder redactie van Theo Salemink en Frank Bosman (beiden Faculteit Katholieke Theologie). In deze bundel zijn dertien artikelen samengebracht over spiritualiteit en kunst in de historisch Avant-Garde beweging, over kunstenaars als Jan Toorop, Max Jacob, Piet Mondriaan, Hugo Ball, Sophie van Leer, Wilhelm Runge en de Nederlandse Lucebert.
Op zondag 13 september wordt deze bijzondere bundel gepresenteerd. Gastheer is het Gemeentemuseum Den Haag, beheerder van een internationaal befaamde collectie avantgardistische kunstwerken. Dit symposium is een uitgelezen kans voor iedere kunstminnaar om in de gezellige ambiance van de Hofstad kennis te maken met de intrigerende relatie tussen de utopische Avant Garde en de waaier van religieuze en spirituele stromingen in het Europa van een eeuw geleden.
Programma
| Tot 13.00 uur | Vrije toegang tot museum. Bezoek speciaal de Rode Molen van Piet Mondriaan |
| 13.00 uur | Opening door Frank G. Bosman en Theo Salemink (FKT), redacteuren |
| 13.10 uur | Collage 1: Georg Trakl, Grodek (voordracht) |
| 13.15 uur | Presentatie: Kunst in de XXste Eeuw, een revolutie door Hans Janssen, conservator Gemeente Museum Den Haag. |
| 13.45 uur | Collage 2: Georg Trakl, Offenbarung und Untergang (voordracht) |
| 13.50 uur | Lezing: Nieuw mysticisme en moderne kunstenaars door Marcel Poorthuis (FKT), auteur |
| 14.10 uur | Pauze |
| 14.40 uur | Collage 3: Lucebert, Er is leven na de dood (voordracht) |
| 14.45 uur | Lezing De rode molen van Piet Mondriaan door Léon Hanssen (Universiteit van Tilburg), auteur |
| 15.15 uur | Collage 4: Bert Schierbeek, Het Boek Ik/begin (voordracht) |
| 15.25 uur | Performance: Wassily Kandinsky versus Hugo Ball door Frank G. Bosman en Theo Salemink (FKT), redacteuren |
| 15.55 uur | Aanbieden eerste exemplaar van het boek Avant-garde. Moderne kunst en religie in de 20ste eeuw. |
| 16.05 uur | Receptie |
Praktische gegevens
Datum: zondag 13 september 2009 van 13.00 tot 17.00 uur.
Locatie: Gemeentemuseum Den Haag, Stadhouderslaan 41 te Den Haag.
Zie http://www.gemeentemuseum.nl.
Kosten: € 10 inclusief toegang tot het gehele museum (te voldoen aan de kassa).
Opgave: vooraf reserveren gewenst via luce-crc@uvt.nl.
Heidelberglaan 2 – Postbus 80101, 3508 TC Utrecht – (030) 253 18 82 / 29 28
—————————————————————————————————————————————–
Studiedag Henri van Praag
28 juni 2009
Pedagoog, filosoof, psycholoog en parapsycholoog. Henri van Praag is zonder twijfel een van de markantste joden die Nederland ooit heeft gekend. Een universiteit in Lugano, het blad Prana, intereligieuze dialoog, de Anne Frank Stichting, ze kwamen allemaal uit zijn koker. Maar hoe stond hij als jood ten opzichte van andere, door hem vaak uitgedragen geloofsovertuigingen? Hoe verhield zijn Joods-zijn zich tot zijn universalistische levensopvatting?
Praktische informatie:
Docenten: drs. Rolf Post en dr. Marcel Poorthuis
Datum en tijd: 28 juni, van 10.30 tot 15.30
Locatie: Fokertsma stichting, Hilversum
Kosten: € 40,00
Meer info: 035-6219406
—————————————————————————————————————————————–
Boeddha en Christus in Nederland
woensdag 27 mei 2009
Utrecht – De invloed van het Boeddhisme in het Nederlandse maatschappelijke en religieuze landschap in de afgelopen eeuw, hierover gaat de studiemiddag die LUCE / Centrum voor Religieuze Communicatie op 27 mei organiseert. Centraal op deze middag staat de vraag wat het Boeddhisme heeft toegevoegd aan de christelijke traditie in Nederland.
Programma
15.00 Lezing Poorthuis en Salemink over enkele opmerkelijke uitkomsten uit hun onderzoek. Salemink zal een historische inleiding geven op de geschiedenis van Boeddha in Nederland. Poorthuis zal een theologische analyse geven van het denken over de verhouding tussen Boeddha en Christus in Nederland.
15.40 Reactie door Christa Anbeek, universitair docent Boeddhisme (FKT/UvT).
16.00 Reactie Varamitra, hoofd Boeddhistische Geestelijke Verzorging bij Justitie en oud-voorzitter Boeddhistische Unie Nederland.
16.20 Discussie met de zaal
17.00 Einde
Praktische informatie
Datum : woensdag 27 mei 2009 van 15.00 tot 17.00 uur.
Locatie: De Uithof, Boothzaal, Heidelberglaan 3 te Utrecht.
Kosten: € 25; € 15 alumni FKT; studenten gratis.
Opgave: aanmelding en machtiging voor 11 mei o.v.v. naam, adres, bedrag, rekeningnummer en ‘Lotus’ via luce-crc@uvt.nl.
Luce / Centrum voor Religieuze Communicatie is een instituut van de Faculteit Katholieke Theologie.
—————————————————————————————————————————————–
Open collegeavond over boeddhisme en christendom in Nederland
12 mei 2009
Met dr. Marcel Poorthuis en dr. Christa Anbeek .
Het boeddhisme, ooit door Vestdijk als het alternatief voor het christendom aanbevolen, krijgt steeds meer belangstelling in ons land. De onlangs verschenen studie Lotus in de Lage Landen (uitgeverij Partnenon 2009), beschrijft op welke wijze de Nederlander sinds anderhalve eeuw met het boeddhisme is omgegaan. Godsdienstwetenschapper Christa Anbeek die in deze studie uitvoerig aan de orde komt, benadrukt dat de Nederlandse optiek op Zen sterk verschilt van de Japanse. Devotie, rituelen en gebed lijken te zijn verdwenen en wat overblijft, is een sterk filosofische en psychologische gedachtenwereld. Medeauteur van de ‘Lotus’, Marcel Poorthuis, betoogt dat de christelijke visie op het boeddhisme in Nederland, zoals dat in katholieke kloosters werd beoefend, ook de aandacht verdient. Juist het verlangen naar een zuiver boeddhisme – een boeddhisme dat niet gestempeld is door visies van uit het Westen – leidt tot illusies. Aan de hand van een concreet thema: de overpeinzing van de dood, laat hij zien hoezeer christendom en boeddhisme aan elkaar verwant zijn. Christa Anbeek gaat juist in op een aantal verschillen in het denken en omgaan met de dood tussen boeddhisme en christendom. Er is gelegenheid tot gedachtenwisseling en debat.
Tijd: 19.00 uur – 21.30 uur.
Plaats: locatie Utrecht: zaal 817 in het van Unnikgebouw, Heidelberglaan 2 in Utrecht (goed bereikbaar met bus 11 en 12 vanaf Utrecht CS).
Aanmelden: bij het secretariaat van de Faculteit Katholieke Theologie, locatie Utrecht, tel. 013-4663800.
—————————————————————————————————————————————–
Jodendom, christendom en islam in Nederland – actuele vraagstukken
Start: Ma, 09/02/2009 – 11:00
Hilversum – Vijf middagen waarin actuele thema’s verbonden worden met de drie Abrahamitische religies. Tijdens de inleidende middag vertellen de docenten vanuit hun eigen perspectief over de rol van religie in samenleving, onderwijs en opvoeding.
Vervolgens komt het thema fundamentalisme in christendom en islam aan bod, de positievan de vrouw in Jodendom en islam en medisch-ethische vragen in Jodendom en christendom. De cursus wordtafgesloten met drie minilezingen over heilige teksten en eigen verantwoordelijkheid, en een forumdiscussie.
Docenten: dr. Marcel Poorthuis, dr. Abdelilah Ljamai, drs. Leo Mock
Datum en tijd: 9 februari, 16 februari, 2 maart, 16 maart, 30 maart, van 11.00 tot 14.30
Kosten: € 160
B. Folkertsma Stichting voor Talmudica
Burgemeester Lambooylaan 18, Hilversum, 035-6219406, www.Folkertsmastichting.nl
—————————————————————————————————————————————–
Documentaire Edith Stein
zondag 4 mei 2008
Edith Stein (Breslau,1891 – Auschwitz,1942) was een beroemd filosofe van joodse afkomst, die zich in 1922 tot het katholicisme bekeerde. Zij ontvluchtte Nazi-Duitsland in 1938 en leefde tot 1942 als non in het Karmelklooster in het Limburgse dorp Echt bij Roermond. In de oorlog werd ze door de Nazi’s gedeporteerd en in Auschwitz vermoord. In 1998 werd Edith Stein door paus Johannes-Paulus II heilig verklaard, tot groot ongenoegen van joodse organisaties.
Regisseur Frederieke Jochems heeft negen jaar aan de film gewerkt, op zoek naar het levensverhaal en vooral de controverse rond de heiligverklaring van Edith Stein. Ze vraagt zich af waarom de opvattingen over het leven van Edith Stein en haar tragische dood zo divers zijn, en leidden tot een religieus debat dat tot op de dag van vandaag voortduurt.
In de documentaire komt een aantal betrokkenen aan het woord, zoals Susanne Batzdorff, nicht van Edith Stein, Monseigneur Everard de Jong, hulpbischop Roermond, Rabbijn Tzvi Marx Folkertsmastichting, feministisch theologe Thalia Gur-Klein, Max Hamburger, psychiater in ruste, theoloog Marcel Poorthuis, filosofe Marianne Sawicki, Jenny Stassen-Muyrers, secretaris van de Dr. Edith Stein Stichting in Echt, en Zuster Maria Amate Neyer O.C.D. uit Keulen.
Edith Stein leefde en stierf op het snijpunt van jodendom en katholicisme. De vraag is of Edith Stein gestorven is als martelares voor het katholieke geloof of vanwege het feit dat ze joods was. Joden vinden dat ze is vermoord vanwege haar vier joodse grootouders. Katholieken beweren dat ze na haar bekering in 1922 eigenlijk niet joods meer was, zelf voelde ze zich sterk verbonden met het lot van het joodse volk.
Is Edith Stein een brug of een belemmering voor de dialoog tussen joden en christenen?
De documentaire duurt 50 minuten en kwam tot stand met bijdragen van het Nederlands Fonds voor de Film (research), L1 TV, Cultuurfonds Limburg, Provincie Limburg en het Thuiskopiefonds.
RegioDoc is een serie regionale simultaan-uitzendingen. De deelnemende omroepen zijn: RTV Noord, RTV Drenthe, RTV Oost, RTV Gelderland, Omroep Brabant, L1 (Limburg), Omroep Zeeland, RTV West en RTV N-H zenden de film tegelijkertijd uit.
Zondag 4 mei, 12.00 – 13.00 uur
Marcel Poorthuis 